Hormonlar Olmadan Menopozla Başa Çıkmak

Merhaba. Kadın sağlığı konusunda, gelişmiş ülkelerin çok gerisinde olduğumuz alanlardan biri menopoz. Menopoz süreci ve menopoz sonrası süreç bir kadının hayatında 30-40 yıllık bir süre kapsamasına rağmen; özellikle ülkemizde, kadınlar sorunlarından kimseye bahsetmiyorlar. Yaşadıkları sorunlar hayat kalitelerini oldukça düşürmesine rağmen, bu sorunların çözümü olduğunu bilmiyorlar. Ve ne yazık ki muayene gelen kadınlar, biz onlara sorana kadar dertlerini bizimle bile paylaşmıyorlar. Bu dönemde yaşanılacak sorunlar karşısındaki önerilerimi ikiye bölerek anlatmak istedim. Bu yazıda hormonal olmayan yöntemlerden bahsedeceğim. Bir sonraki yazımda, hormonal yöntemlerden bahsedeceğim. Yazının daha kolay takibi için, yazımı soru cevap şeklinde tasarladım.

Menopoza geçiş ve menopoz sonrasında neler yaşayabilirim?

Menopoza yaklaşırken genellikle düzensiz adet dönemleri, çok yoğun adet kanamaları, düzensiz adet kanamaları gibi birçok adet sorunu.
Çoğu kadının bildiğini düşündüğüm, kadınların %80'inin yaşadığı, 3-7 yıla kadar sürebilen ateş basmaları ve gece terlemeleri.
Ruh hali değişiklikleri, özellikle öfke ve sinirlilik.
(Bazen kadınlar "Kocamdan nefret ediyorum." diye gelebiliyorlar.)
Uyku sorunları, cinsel istekte azalma.
(Özellikle östrojen ile birlikte testosteronun da azalması cinsel istekte azalmaya neden olur.)
Beyin sisi.
(Unutkanlık, odaklanma güçlüğü, zihinsel bulanıklık ve kelime bulmada zorluk gibi belirtilerle kendini gösterir)
Vajinal kuruluk.
(İlişki sırasında şiddetli ağrı, idrar yaparken yanma, vajinada batma/yanma hissi. Çoğu kadın idrar yaparken yanma yaşadığı için gereksiz yere antibiyotik kullanır.)
Saç, cilt ve kilo değişiklikleri.
Bu dönemde yeni başlayan birçok farklı semptom yaşıyor olabilirsiniz. Ve "Evet." yaşadığınız semptomları, menopoz nedeniyle yaşıyor olma ihtimaliniz çok yüksek.

Herhangi bir ilaca başlamadan önce, ilk olarak ne yapmayı öneriyorsunuz?

Kendinizi ve vücudunuzu gerçekten öğrenmeniz ve sizin için tetikleyicilerin ne olduğunu öğrenmeniz gerekir.
(En yaygın olanlardan biri strestir.)
Sigara.
(Sigaranın hem erken menopoza neden olmakta hem de östrojeni azaltmaktadır. Vücuda öyle zarar verir ki, yaşadığınız hemen her semptomu kötüleştirebilir.)
Kafein de insanlar için sıklıkla tetikleyicidir.
Alkol gerçekten büyük bir tetikleyicidir.
Baharatlı yiyecekler veya şeker oranı yüksek yiyecekler tetikleyici olabilirler.
(Sizin için tetikleyiciyse, kaçınmalısınız. Deneyerek bulmalısınız.)
Dar ve sentetik giysiler.

Sıcak basması, gece terlemesi yaşayan kadınlar hangi rahatlama yöntemlerini kullanabilir?

Yatak odası sıcak olmamalı.
(Yatak odası serin olduğunda daha iyi uyuduğumuza dair önemli çalışmalar mevcut. Hatta 18°C hedeflenmesi uygun olabilir.)
Kışın pencereleri açmak.
(Çoğu zaman kadınlar eşleriyle bu konuda tartışırlar, menopoza giren kişi tartışmayı kazanmalı.)
Yatak odasında bir vantilatör olabilir.
Örtüleriniz doğal pamuk veya elyaf olmalıdır.
(Sentetik elyaf ısıyı hapseder.)
Uyku hijyenini arttırmaya çalışın.
(Beyaz gürültü, sakinleştirici bir ortam, aromaterapi, lavanta, okaliptus yağları gibi rahatlatıcılar yardımcı olabilirler.)

Peki meditasyon işe yarar mı?

Meditasyon beyninizi sakinleştirmeye gerçekten yardımcı olabilir. Rahatlıkla ulaşılabilecek çok sayıda harika uygulama var. Denemenizi öneririm.

Yaşam tarzı değişikleri rahatlamam da etkili olmazsa, hormonal olmayan tedavi yöntemleri olarak ne önerirsiniz?

Menopoz dönemi yaşanılan sorunların asıl nedeni: östrojen düşüklüğüdür. Hormonal olmayan tedaviler östrojenin yeriniz alamaz; ancak östrojen eksikliğine beyninizin verdiği yanıta etki edebilirler.

Şuan FDA onaylı, hormonal olmayan ilk etken madde Paroksetin'dir. Antidepresan bir ilaç olmasına rağmen; düşük dozlarda sıcak basması, uyku problemlerine fayda sağlamaktadır. Bu düşük doz ruh hali değişikliklerine yardımcı olmayacaktır.
İkinci bir ilaç ise nörokinin-3 reseptörlerini bloke ederek sıcak basması, gece terlemesi gibi vazomotor semptomlar için FDA tarafından 2023 yılında onaylanan Fezolinetant'tır. Ülkemizde henüz bulunmamaktadır.
Gabapentin, bir antiepileptik ilaçtır. Östrojen düşüklüğünün nörolojik bozulmasına yardımcı olabilir. Uykuya yardımcı olabilir ve sakinleştiricidir.
Bu yazdığım 3 ilacı da doktorunuzla konuşmadan asla başlamamalısınız. Mutlaka doktorunuzla konuşun ve size uygun olup olmadığı konusunda doktorunuzdan fikir alın.

Uyku problemi çekenlerin kullanabileceği neler var?

Melatonin ve safran fayda sağlayabilirler. Bunların uyku hijyenini arttıracak düzenlemeler ile birlikte kullanılması en etkili olanıdır. Bu ilaçları uzun süreli kullanmaktansa uyku düzeninizi kurana kadar kullanmaya devam etmeyi düşünmenizi öneririm.

Yatmadan önce telefonlarımız ile ilgilenmemeliyiz.
Melatonin veya safran içeren takviyeleri uyumayı düşündüğünüz saatten 2 saat önce almanız yararlı olacaktır.
Yatmadan önce sıcak bir duş, rahatlatıcı, sakin bir ortam fayda sağlayacaktır.
Melisa çayı, papatya çayı sakinleşmenize katkı sağlayacaktır.
Akşam yemeği sonrası atıştırmalıklardan ve mide asidinizi arttırıp, reflüyü arttıracak yiyecek ve içeceklerden uzak durmalısınız.

Diğer uyku ilaçlarının bağımlılık yapma potansiyelleri olduğu için doktorunuz tarafından önerilmedikçe almanızı tavsiye etmiyorum.

Vajinal kuruluk ve ilişki sırasında ağrı konusunda neler yapılabilir?

30'lu yaşların ortalarından itibaren, çoğu kadın vajinal kayganlığın eskisi gibi olmadığını fark etmeye başlayacaktır. İlişki sırasında yaşanılan ağrılar, seksden zevk almamaya neden olabilir.

Bu sorunu yaşayan kadınlar, piyasadaki su bazlı vajinal kayganlaştırıcıları kullanmaktan çekinmemeliler.
Vajinal hindistan cevizi yağı, hem nemlendirici hem ilişki sırasında kayganlaştırıcı olarak güzel bir tercihtir.
Vajinal olarak kullanılan hyaluronik asit preperatları FDA tarafından onaylanmışlardır ve fayda sağlarlar.
Ayrıca vajinal PRP yine güzel bir alternatiftir.

Menopoza geçiş dönemi ve menopoz sonrası dönem için alınabilecek bitkisel takviyeler neler?

Kara yılan otu, Almanya'da menopoz semptomları tedavisinde onaylanmış bitkisel takviyedir. Karaciğere zarar verme ihtimali olabileceği nedeniyle, içeriğini bilmediğiniz ürünler yerine, güvenilir firmaların ilaçlarını almanızı tavsiye ederim.
Fitoöstrojenlerin menopoz semptomlarını azalttığına dair çalışmalar kısıtlı da olsa bazı kadınlar fayda görmektedirler. Doğada fitoöstrojen açısından zengin ürün olarak soya bulunmaktadır. Soya sütünde oldukça az soya bulunduğu için, soyayı filiz veya soya peyniri şeklinde tüketebilirsiniz.

Bu iki içerik konusundaki şahsi fikrim, denemek isterseniz deneyebilirsiniz. Eğer fayda gördüyseniz devam edin ve doktorunuza danışın. Eğer fayda görmediyseniz ısrarcı olmanızı önermem.

Menopoz semptomlarını yaşama ihtimaliniz ne yazık ki çok yüksek. Bu konuda yalnız olmadığınızı ve çaresiz olmadığınızı bilmenizi istiyorum. Bu sorunlarla yaşamaya alışmak yerine mutlaka doktorunuza başvurmanızı öneririm. Bir sonraki yazıda görüşmek üzere!